Małgorzata Imielska

Przyznaje, że ma problem z traktowaniem siebie jako debiutantki. Nic dziwnego – przez wiele lat odnosiła sukcesy jako dokumentalistka. W pewnym momencie poczuła, że historia, którą chciałaby opowiedzieć, wymaga formy fabularnej i aktorskiej obsady – wyreżyserowała więc „Wszystko dla mojej matki”. Z dokumentem jednak wcale nie zamierza się rozstawać.

Już w pierwszych filmach dokumentalnych Imielskiej z końca lat 90. daje się dostrzec świetną intuicję dokumentalistki połączoną z niebywałym wyczuciem i wrażliwością. Reżyserka od samego początku sięgała po bardzo wyraziste tematy. Portretowała bohaterów, którzy znaleźli się w sytuacji ekstremalnej: osoby, które przeżyły wojnę i Holocaust (jak bohater jej dwóch filmów dokumentalnych Jerzy Kamieniecki czy sławny amerykański producent filmowy, urodzony w Polsce Ben Barenholtz, bohater dokumentu „Wytrwałość”), polskich żołnierzy na misji w Afganistanie, czy wreszcie – w filmie z 2018 roku „Miłość i puste słowa” – Adama, człowieka, który mierzy się z chorobą Alzheimera swojej żony. W swoich filmach dokumentalnych Imielska opowiada o potrzebie miłości, o traumie przekazywanej z pokolenia na pokolenie, powraca też często do kwestii związanych z adopcją, instytucjami opiekuńczymi, chorobami psychicznymi.

Zawsze chciała oddawać głos tym, którzy są na co dzień słabo słyszalni. Jej dokumenty poruszały tematy związane z doświadczeniem Holocaustu, pamięcią o nim, wpływie traumy na późniejsze losy ocalałych.

Mówi, że zawsze chciała oddawać głos tym, którzy są na co dzień słabo słyszalni. Zaczynała od dokumentów o tematyce społecznej, ale spotkanie z Jerzym Kamienieckim – bohaterem jej dwóch niezwykle poruszających filmów „Miłość w czasach Zagłady” i „Powiedz mi, dlaczego” – na długo skierowało jej uwagę na tematy związane z doświadczeniem Holocaustu, pamięcią o nim, wpływie traumy na późniejsze losy ocalałych.

Nie planowałam tego, ale jeden temat ciągnął drugi. Zawsze ważne było dla mnie, żeby przypominać, że to, co wydarzyło się 50 czy 80 lat temu, nie jest za nami. Co wydarzyło się kiedyś, jest obecne w naszym życiu teraz: w naszych lękach, obawach, zahamowaniach, myśleniu o świecie. To nie jest tak, że przeszłość odchodzi. Przeszłość nas determinuje – mówiła Arturowi Zaborskiemu (culture.pl).

Bardzo często z bohaterami swoich dokumentów Imielska nie rozstaje się po skończeniu zdjęć. Zostają w jej życiu na dłużej, stają się filmową rodziną. Reżyserka mówi wprost, że byłaby innym człowiekiem, gdyby nie stanęli na jej drodze.

Wszystko dla mojej matki | reż. Małgorzata Imielska

Pełnometrażowy debiut fabularny Imielskiej wyrasta bezpośrednio z formy dokumentalnej. Pisząc scenariusz, reżyserka wykorzystała kilka prawdziwych historii, które poznała w czasie wcześniejszych prac nad filmami dokumentalnymi. Wyraźnym echem odbija się tu choćby jej film z 1998 roku „Bachor” o tragicznych losach adoptowanej, a później oddanej do ośrodka opiekuńczego Beaty. Imielska w swojej wieloletniej pracy dokumentalistki przekonała się, że intymnych historii nigdy nie będzie mogła przedstawić w dokumencie w całości, bez rodzaju autocenzury, wynikającej z troski o główną bohaterkę bądź bohatera. Stąd pomysł, żeby napisać scenariusz fabuły o dziewczynach z poprawczaka i opowiedzieć tę dramatyczną historię na własnych zasadach.

W dokumencie nie zawsze możemy opowiedzieć o wszystkim, na czym nam zależy, ponieważ często musimy chronić naszych bohaterów, nie odzierać ich z intymności. W filmie fabularnym wydarzenia możemy natomiast przedstawić bardziej dosłownie – mówiła reżyserka.

Wszystko dla mojej matki | reż. Małgorzata Imielska

Główną bohaterką „Wszystko dla mojej matki” jest nastoletnia Ola (Zofia Domalik), która zrobi wszystko, aby tylko odnaleźć mamę, która zniknęła z jej życia. Ola codziennie na boisku trenuje bieganie – wierzy, że to pozwoli jej się wyrwać z poprawczaka, a sportowe sukcesy spowodują, że mama (która także była biegaczką) w końcu ją odnajdzie. Historia nastolatki z powodzeniem mogłaby stać się punktem wyjścia dla sportowego filmu motywacyjnego w hollywoodzkim stylu z obowiązkowym happy endem – Imielska idzie jednak w przeciwnym kierunku. Pokazuje sytuację nastolatki z polskiego poprawczaka bez upiększeń, a okrucieństwo ludzi, których na swojej drodze spotyka Ola, reżyserka portretuje niemal „jeden do jednego”. Zdjęcia Tomasza Naumiuka, a także sugestywna muzyka Włodka Pawlika podkreślają ponury nastrój i beznadzieję sytuacji, w której znalazła się dziewczyna, a jednocześnie wprowadzają do dramatycznej w wymowie historii pewien rodzaj liryzmu, podskórnej melancholii, dając w pewnym sensie nadzieję na to, że gdzieś pod brudną powierzchnią, ukryte może być piękno.

Imielska z osobami z domów dziecka i dziewczynami z zakładów poprawczych zetknęła się już wcześniej, w czasie pracy nad filmami dokumentalnymi. Miała okazję przekonać się, że to świat pozbawiony fajerwerków i kolorów. Ludziom, którzy nie mieli nigdy z tym światem styczności, liczne traumatyczne doświadczenia wychowanków placówek opiekuńczych, mogą się wydawać nierealne, wyolbrzymione albo przerysowane. Tymczasem Imielska – której niektórzy widzowie po pokazach „Wszystko dla mojej matki” zarzucali nadmierne nasycenie filmu brutalnością i okrucieństwem – wielokrotnie wyjaśniała, że przemoc i zło w jej filmie są i tak bardzo mocno tonowane względem tego, co rzeczywiście przytrafia się dziewczynom podobnym do Oli.

Wszystko dla mojej matki | reż. Małgorzata Imielska

Pomysł na film o grupie dziewczyn z poprawczaka zaowocował także kilkoma znakomitymi rolami żeńskimi, w większości debiutanckimi – oprócz odtwórczyni głównej roli w filmie Imielskiej zagrały m.in. Maria Sobocińska, Helena Englert, Malwina Laska, Magdalena Celmer, Joanna Połeć.

Za „Wszystko dla mojej matki” Imielska otrzymała liczne nagrody, m.in. na Warszawskim Festiwalu Filmowym i dla najlepszej reżyserki konkursu „Women Filmmakers” w Dhace.

Za swój film fabularny Imielska otrzymała m.in. Nagrodę Publiczności na WFF, Nagrodę dla najlepszego filmu fabularnego na Ojai Film Festival, Nagrodę dla najlepszego debiutu na Międzynarodowym Festiwalu 3Kino w Pradze oraz Nagrodę dla najlepszego filmu i za najlepszą reżyserię w konkursie „Women Filmmakers” na festiwalu w Dhace.

Wszystko dla mojej matki | reż. Małgorzata Imielska

Obecnie pracuje nad filmem dokumentalnym pt. „Posłuchaj, co chcę ci powiedzieć”. Główną bohaterką filmu jest nastoletnia Małgosia, która choruje na pełnoobjawową, lekooporną schizofrenię. Imielska porusza w nim temat chorób psychicznych i ogromnego kryzysu w psychiatrii oraz w opiece psychologicznej dzieci i młodzieży w Polsce.

Reżyserka pracuje także nad swoim drugim filmem fabularnym pt. „Ta cholernie piękna miłość” o uczuciu, które pojawia się nieproszone, na przekór oczekiwaniom. W fazie developmentu jest jej projekt fabularny „Zła matka” – będzie prezentowany na tegorocznych Polish Days na festiwalu Nowe Horyzonty we Wrocławiu.