Gildia co roku nagradza reżyserów, których filmy wyróżnia wrażliwość społeczna, kunszt artystyczny i nonkonformistyczne podejście do sztuki filmowej.

Kapituła Nagrody w składzie: Agnieszka Smoczyńska, Joanna Kos-Krauze, Adrian Panek, Paweł Pawlikowski i Jagoda Szelc, brała pod uwagę filmy, które gościły na polskich ekranach w 2019 roku.

Nazwiska finalistów 5. edycji były zostały ogłoszone w kwietniu 2020 roku. Byli to:

Ze względu na stan pandemii dopiero po przeszło roku mogliśmy spotkać się ponownie i przedstawić laureata.

Na taki eksperyment mógł sobie pozwolić jedynie człowiek teatru. I Subbotko jest kimś takim. Współpracował niegdyś z Lupą, a nawet występował w jednym z jego przedstawień, z Lupy jest także zaproszony do Dziury w głowie kompozytor – wybitny artysta muzyki współczesnej, Paweł Szymański. W filmie słuchamy porażających dźwięków z Dwóch Etiud. Cała reszta pochodzi od Subbotki i Bernharda. Odważne zestawienie.

Do pewnego momentu Dziura w głowie jest taką mniej więcej realistyczną opowieścią o aktorze Adamie (Bartek Topa), i małym zespole, z którym gra Bernharda w miejscach i okolicznościach, w których w żaden sposób nie jest to akceptowalne. Polska B, C, D – i tak do końca alfabetu. I jeszcze szaro, jeszcze zima, jeszcze jedno wielkie nic, z taką precyzją, tak błyskotliwie sfotografowane przez operatora najwrażliwszego z wrażliwych – Wojciecha Staronia. Jeśli odwrócisz się ku przeszłości, spojrzysz jedynie w ziejącą pustkę, jeśli spojrzysz na wczoraj, nie znajdziesz tam niczego oprócz ziejącej pustki – pisał Thomas Bernhard.

Druga część filmu, eksperymentalna i wiele wymagająca od widza, to właśnie ziejąca pustka, tytułowa Dziura w głowie. – kontynuuje Maciejewski – Adam wraca do domu. Powrót syna marnotrawnego wywiedziony z Biblii, staje się równoległą historią o sobowtórze. Bernhard ustępuje miejsca Dostojewskiemu. Wątki się łączą, ale nie zapętlają, relacje są naszkicowane, ale świadomie niepełne. Kim jest alter ego Adama grane przez Andrzeja Szeremetę? Brat, siostra, szatan, psychol, jurodiwy, a może piekło we mnie? Kto to jest? Czym jest? Nie wiemy, nie chcemy wiedzieć, ta wiedza do niczego nie jest nam potrzebna. Wystarczy, że dzięki jego obecności w świat Adama wnika rzeczywistość rudymentów zaszłości. Mama (wybitna, w zasadzie niema rola Ewy Dałkowskiej), surrealna kobieta bez przeszłości (widmowa Sandra Korzeniak) – rodzina, na jaką nas stać. Bernhard pisał w Wymazywaniu: “Nie możesz odwiedzić dzieciństwa, ponieważ już go nie ma”. Jest tylko szloch niebyłego dziecka niepotrafiącego odnaleźć się jako dorosły człowiek.

Pomysł, żeby Adama zagrał niemal nieschodzący z ekranu Bartek Topa, okazał się strzałem w dziesiątkę. Ten aktor potrafi wszystko. Znamy i cenimy go z ról w dramatach psychologicznych, ale także z komedii i kryminałów, w Dziurze w głowie pokazał jeszcze inną twarz. Fizys psychodramy. Postać tak nieprzeniknioną, jak nieprzenikniona jest proza Bernharda i, zdaje się, wyobraźnia Subbotki. Twarz, której nie ma. Jest, ale jej nie ma. Nie dlatego że niknie na tle, jest przecież wyrazista, ale w owej ekstrawyrazistości staje się komponentem opowieści. Historią samą w sobie. Topa nie gra własnymi przyzwyczajeniami aktorskimi, które znamy dobrze, które lubimy, na nowo zbudował dla tego filmu samego siebie”. – kończy swoją recenzję Maciejewski.

Długo wyczekiwane rozstrzygnięcie 5. edycji nagrody ma dla Gildii szczególny wymiar. Po raz pierwszy gości uroczystości wręczenia nagrody mogliśmy zaprosić do kina, które wpółtworzymy: mieszczącego się w rewitalizowanej Fabryce Norblina w Warszawie, Kinogramu. W każdy poniedziałek o 19.00 zapraszamy na cykl projekcji i spotkań autorskich programowanych przez naszą Gildię.

Program znajdzie tu.