CZŁONKOWIE


Artysta sztuk wizualnych, autor instalacji artystycznych, obiektów i prac wideo, scenarzysta i reżyser filmów fabularnych. W ramach programu „30 minut” Studia Munka wyreżyserował film „Otwarcie”, a jego pełnometrażowy debiut fabularny „Eastern” już po pierwszych pokazach został okrzyknięty przez krytyków jednym z najbardziej oryginalnych rodzimych filmów ostatnich lat.

 

filmpolski.pl

 

imdb.com


Piotr Adamski

Ma na koncie dopiero dwa filmy fabularne, a już dał się poznać jako twórca posługujący się językiem filmu w sposób oryginalny i nieoczywisty. Bawi się gatunkami, zderza ze sobą przeciwstawne motywy, a historie chce opowiadać przede wszystkim obrazem.

Urodził się w 1982 roku w Ostrowie Wielkopolskim. Do świata filmu trafił prosto ze świata sztuki współczesnej. Studiował w Akademii Sztuk Pięknych w Poznaniu, najpierw fotografię, później na nowym wówczas i pierwszym w Polsce eksperymentalnym kierunku intermedia. W akademii miał do dyspozycji różne pracownie – mógł sam zdecydować, w której dziedzinie sztuki poczuje się najlepiej, jakie formy wypowiedzi artystycznej są mu najbliższe. Już wtedy pociągał go film, na studiach zajmował się przede wszystkim wideo-artem. Poszukiwania charakterystyczne dla tego medium przeniesie później na grunt kina fabularnego. 

Pomysł, który wykorzystał w swoim pierwszym fabularnym filmie krótkometrażowym, pierwotnie był pomysłem instalacji artystycznej.

Po studiach, przez dwa lata (2009-2011) współtworzył z Karoliną Brzuzan duet twórczy Adamski/Brzuzan. W tym czasie był Stypendystą Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego oraz Videgrad Found, a także laureatem nagrody Samsung Art Master. Pomysł, który wykorzystał w swoim pierwszym fabularnym filmie krótkometrażowym, pierwotnie był pomysłem instalacji artystycznej. Adamski zdecydował jednak, że spróbuje rozwinąć scenariusz w czasie rocznego kursu w Szkole Wajdy. W rezultacie, trzy lata później, w 2016 roku, w ramach programu „30 minut” w Studiu Munka zrealizował film „Otwarcie”. 

OTWARCIE | reż Piotr Adamski

W pewnym sensie Adamski pozostał w dobrze sobie znanej przestrzeni galerii – to w niej osadził swoją pierwszą krótkometrażową fabułę. Oto zaplanowano nietypowy wernisaż. Bohater filmu – znany artysta (grany przez Zbigniewa Liberę) – zostaje przywieziony w śpiączce do galerii i „wystawiony” z niezbędną medyczną aparaturą na środku sali. Towarzyszy mu pielęgniarka. Ta oryginalna instalacja ma trwać, dopóki artysta nie umrze. Odwiedzający galerię komentują „dzieło sztuki”, zastanawiają się, czy „obiektu” można dotykać. Pełna wątpliwości jest pielęgniarka (Edyta Torhan) – nie rozumie artystycznej idei, ale zarabia na całym przedsięwzięciu. Konfuzja odbija się także na twarzy właścicielki galerii (Małgorzata Hajewska-Krzysztofik). 

Już w tym pierwszym fabularnym filmie Adamskiego widać zamiłowanie reżysera do zderzania ze sobą nieprzystających do siebie światów. Ascetyczna przestrzeń galerii zmienia się w salę szpitalną. Artysta jest w tym układzie pacjentem i obiektem sztuki. Czym w tym kontekście jest śmierć, choroba, opieka nad chorym? Jak zmienia się nasze spojrzenie na chore ciało? Jaka rola przypada odwiedzającym wystawę?

„Otwarcie” to najbardziej artystyczna „trzydziestka”, która powstała w Studiu Munka. Film zdobył jedną z głównych nagród Krakowskiego Festiwalu Filmowego.

Adamski nie daje jednoznacznych odpowiedzi, za to odważnie zestawia ze sobą różne porządki. Jerzy Kapuściński, producent filmu, mówił, o „Otwarciu”, że to najbardziej artystyczna „trzydziestka”, która powstała w Studiu Munka. Film miał swoją premierę na 56. Krakowskim Festiwalu Filmowym – został tam nagrodzony Srebrnym Lajkonikiem.

Na antynomiach opiera się również narracja pełnometrażowego debiutu Adamskiego „Eastern”. Akcja rozgrywa się w świecie przypominającym współczesną rzeczywistość, ale bohaterowie działają według kodeksu praw zwyczajowych. Pierwowzorem tego zbioru okrutnych zasad był dla twórców scenariusza średniowieczny kodeks praw zwyczajowych obowiązujący (w niektórych miejscach do dziś) na terenach obecnej Albanii i Kosowa. W centrum owego kodeksu znalazło się pojęcie honoru oraz prawo i obowiązek wendety. 

Lubię kino, w którym bohater reaguje na łańcuszek zdarzeń i nie mówi widzom do kamery, dlaczego robi coś tak, a nie inaczej – deklaruje Adamski.

Zabijanie, tropienie winnych z bronią w ręku, ukrywanie się, śmierć, pogrzeby, stypy – wszystko to tworzy codzienność dwóch głównych bohaterek filmu oraz ich rodzin. Twórcy scenariusza (Adamski i Michał Grochowiak) grają elementami znanymi z westernów, bawią się gatunkowym schematem, przerysowują go i wywracają na drugą stronę. W zdominowanej przez mężczyzn rzeczywistości to na najmłodsze dziewczyny z dwóch zwaśnionych rodów, spada obowiązek krwawej zemsty. Widzowie zostają bez zbędnych tłumaczeń wciągnięci w sam środek wydarzeń, muszą samodzielnie odkryć odsłaniające się stopniowo reguły gry. Nic nie jest tu powiedziane wprost – dialogi zostały ograniczone do niezbędnego minimum.

EASTERN | reż. Piotr Adamski

Adamski w wywiadach przyznaje, że w filmach fabularnych historię chciałby opowiadać przede wszystkim obrazem. Tak właśnie jest w „Eastern” – wszystko, co wiemy o bohaterach wynika z przedstawionych zdarzeń i tego jak rozwija się sytuacja.

Lubię kino, w którym bohater reaguje na łańcuszek zdarzeń i nie mówi widzom do kamery, dlaczego robi coś tak, a nie inaczej. Poza tym w świecie „Easternu” nie uzewnętrznia się emocji, bo są one odbierane jako słabość – wyjaśniał reżyser na łamach Gazety Wyborczej”. Aktorzy i aktorki na planie „Eastern” niejednokrotnie słyszeli, że mają „nie odgrywać” emocji. Ich gra jest bardzo powściągliwa, minimalistyczna, a mimo to niezwykle wymowna.

Premiera filmu zaplanowana była na marzec 2020 roku. Wybuchła pandemia, ogłoszono lockdown. „Eastern” trafił na ekrany kin kilka miesięcy później i szybko uznany został jednym z najciekawszych polskich debiutów ostatnich lat. 

Krytycy niemal jednogłośnie dostrzegali w nim podobieństwa do filmów greckiej nowej fali: chłodne, zdystansowane spojrzenie na bohaterów, którzy funkcjonują w dziwnej, hermetycznej rzeczywistości przywodziło na myśl m.in. greckie filmy Yorgosa Lanthimosa. Pytania o inspirację Adamskiego twórczością tego greckiego reżysera powracały w niemal każdym wywiadzie. Sam Adamski od bezpośrednich inspiracji Lanthimosem się odżegnuje. Jako jedną z referencji przywołuje film braci Coenów „To nie jest kraj dla starych ludzi”. Tam także motywy pościgu i zemsty zostały twórczo przetworzone. 

W jednej z rozmów Adamski opowiadał, że praca nad scenariuszem była bardziej fantazjowaniem o tym, co chciałby zobaczyć na ekranie, zabawą, niż pisaniem pod gotowe tezy interpretacyjne. Obraz drobnej nastolatki jadącej na hulajnodze z ciężką bronią na plecach zrodził się raczej ze wspomnianego upodobania do zestawiania ze sobą sprzeczności, aniżeli z chęci stworzenia np. manifestu feministycznego. Adamski konsekwentnie interpretację swoich filmów chce zostawić widzom. Przyznaje wprost, że nie znosi manifestów politycznych w sztuce, stroni od publicystyki.

W sztuce najfajniejsze jest to, że nie musi się do niczego odnosić, nie musi mieć celu, może być bez sensu – mówił w rozmowie z Martą Górną. Fajna jest parabola, jakieś drugie dno, które może przetrwać próbę czasu. Bo ta wierzchnia warstwa nie ma na to szans.

EASTERN | reż. Piotr Adamski

Po zakończeniu pracy nad „Eastern” Adamski rozwijał scenariusz filmu fabularnego „Co wydarzyło się w Panna Maria”. To opowieść o pierwszej polskiej osadzie w Stanach Zjednoczonych w połowie XIX wieku w Teksasie. Obecnie kończy postprodukcję nowego filmu fabularnego – ekranizacji pierwszego tomu bestsellerowej serii thrillerów „Ukryta sieć” Jakuba Szamałka. Producentami filmu są Jerzy Kapuściński i Wojciech Kabarowski (Naima Films). Premiera zaplanowana jest na marzec 2023 roku.

— Katarzyna Gliwińska
Filmografia

2019 Eastern (film fabularny)

2016 Otwarcie (film krótkometrażowy)

 

Nagrody

Krakowski Festiwal Filmowy – Srebrny Lajkonik dla najlepszego krótkometrażowego filmu fabularnego za “zdyscyplinowany wizualnie i emocjonalnie obraz, dlatego tak poruszający”

2019 “Eastern”
Raidance Film festival – Nominacja Discovery Award
Ischia Film Festival – Nagroda dla najlepszego filmu pełnometrażowego Ischia Film Festival – Nagroda za najlepszą reżyserię
Odkrycia Empiku – Nominacja w kategorii: Film

Koszaliński Festiwal Debiutów Filmowych “Młodzi i Film” – Nagroda Dziennikarzy za “czerpanie pełnymi garściami z mitów i podań, przełamywanie konwencji, nieustanne zaskakiwanie widza oraz dwie postaci dziewczęce, których mogłyby pozazdrościć produkcje Marvela”

Koszaliński Festiwal Debiutów Filmowych “Młodzi i Film” – Nagroda za odkrycie aktorskie roku

2016 “Otwarcie”

Krakowski Festiwal Filmowy – Don Kichot, Nagroda Międzynarodowej Federacji Klubów Filmowych FICC za “film, który rozpoczyna dyskusje na temat godności, pyta o to gdzie przebiega granica między sztuką, a cynizmem i oglądactwem”

Festiwal Polskich Filmów Fabularnych Gdynia – Nagroda Specjalna Multimedia Polska “za niepokorność twórczą” w Konkursie Krótkometrażowych Filmów Fabularnych

Koszaliński Festiwal Debiutów Filmowych “Młodzi i Film” – Wyróżnienie za “przeniesienie symbolicznej formy z galerii sztuki do życia i filmu”

Festiwal Filmowy “Opolskie Lamy” – Grand Prix w Konkursie Etiud Filmowych dla filmu fabularnego

Ogólnopolskie Spotkania Filmowe “Kameralne Lato” – Nagroda Specjalna