Cyprian T. Olencki

Przyznaje, że chce tworzyć atrakcyjne, profesjonalnie zrealizowane filmy gatunkowe, które przyciągną do kin tłumy. Udało mu się to w 2021 roku. Choć trwała pandemia, a kina zmagały się z utrudnieniami, „Furiozę” w jego reżyserii na dużym ekranie obejrzało prawie pół miliona widzów.

Urodził się w 1974 roku, pochodzi ze Złocieńca. Po pokazie „Furiozy” w kinie „Mewa” w rodzinnej miejscowości mówił, że właśnie do tego kina uciekał ze szkoły na wagary i fantazjował, by w przyszłości zająć się robieniem filmów. Nie przypuszczał wtedy, że po latach wróci tu na spotkanie z widzami jako reżyser. Po szkole średniej nie od razu dostał się do szkoły filmowej. Studiował politologię w Wyższej Szkole Dziennikarstwa im. Melchiora Wańkowicza w Warszawie, później realizację telewizyjną w łódzkiej Filmówce. Zawodowo zajmował się fotografią i reżyserował reklamy.

W 2003 roku zdecydował się na studia reżyserskie w nowo powstałej wówczas Mistrzowskiej Szkole Reżyserii Filmowej Andrzeja Wajdy (dziś Wajda School). Tam wyreżyserował m.in. 8-minutową etiudę według własnego scenariusza „Nie pal” z Michałem Żebrowskim i Janem Wieczorkowskim w głównych rolach, w zabawny i przewrotny sposób przedstawiając skutki palenia marihuany. W 2004 roku szkoła Wajdy włączyła się w działania kampanii „Alkohol – nieletnim wstęp wzbroniony!” – Olencki wygrał przeprowadzony wśród studentów konkurs na scenariusz etiudy i spotu telewizyjnego kampanii. Na podstawie jego scenariusza „Przypowieść” powstały dwie wersje spotu (krótsza i dłuższa) oraz półtoraminutowa etiuda, w wymowny sposób zwracające uwagę na problem sprzedaży alkoholu osobom niepełnoletnim.

Gdy przygotowywałem się do konkursu przypomniałem sobie zasłyszaną gdzieś opowieść o człowieku, który stojąc samotnie na plaży ratował wyrzucone na brzeg meduzy przed niechybną śmiercią i wrzucał je z powrotem do wody. Już wcześniej zastanawiałem się, jak wykorzystać ten pomysł i przenieść „Przypowieść” na ekran, ale to konkurs ostatecznie skłonił mnie do napisania scenariusza. „Przypowieść” mówi o sytuacjach i postawach, o które potykamy się na co dzień. Film jest częścią kampanii społecznej, więc szczególnie zależało mi na tym, aby był mocny i dosłowny – w tym formacie i kontekście taka poetyka sprawdza się najlepiej – mówił reżyser przy okazji premiery spotu.

Mocne i dosłowne – takie będą też kolejne filmy Olenckiego: debiutancki obraz „PolandJa”, ale przede wszystkim głośna „Furioza” (producentem obu jest Marcin Zarębski). Debiut to komedia – film niemalże nowelowy. Pięcioro scenarzystów (wśród nich Olencki) stworzyło kilka niezależnych historii, które łączy miejsce i czas akcji – wszystkie rozgrywają się w ciągu 24h na warszawskim Powiślu.

Każdy z bohaterów znajduje się – w wyniku mniej lub bardziej poważnego zbiegu okoliczności – w punkcie zwrotnym swojego życia, bądź w momencie, który bezdyskusyjnie wymusza rewizję dotychczasowego systemu wartości. Wywodzących się z rozmaitych grup społecznych bohaterów filmu Olenckiego łączy miejsce zamieszkania (Warszawa) i… prowadzony przez Turków niewielki bar z kebabami – Stambuł. To tam upust rasistowskim przekonaniom daje bohaterka grana przez Romę Gąsiorowską, tam wzruszający monolog po powrocie z Afganistanu wygłosi żołnierz, w którego wcielił się Borys Szyc. W tureckim barze nie ma znaczenia, czy jesteś bogaczem, korpoludkiem, nieudacznikiem, frustratem, studentem czy dilerem – pęd miasta tu na moment wyhamowuje, a sziszę może zapalić każdy, pod warunkiem, że odważy się na moment zatrzymać i chociaż na ułamek sekundy porzuci uprzedzenia.

„PolandJa” to wielowątkowy fabularny fresk na temat Warszawy albo Polski w ogóle. Postaci łączy samotność i zagubienie, próbują odnaleźć w swoim życiu jakąś wartość – mówił po premierze Jerzy Radziwiłowicz, który wcielił się w komediowo nakreśloną postać profesora wyższej uczelni.

Pod pretekstem zabawnych z założenia sytuacji „z życia Polaków” Cyprian T. Olencki chciał, żeby widzowie przejrzeli się w filmie jak w lustrze. Jacy więc według niego jesteśmy? Nieżyczliwi, pełni uprzedzeń, zaniedbujemy siebie i rodzinę dla pracy, gdzie i tak nas nikt nie ceni – podsumowywał w recenzji na łamach „Gazety Wyborczej” Piotr Guszkowski.

W momencie premiery filmu „PolandJa” reżyser pracował już nad swoim kolejnym projektem – pełnometrażową „Furiozą”. W ciągu dwóch lat powstało 14 wersji scenariusza, który Olencki pisał razem z Tomaszem Klimalą.

Akcję tego epickiego, sensacyjnego filmu reżyser postanowił umieścić w środowisku „kibolskim”, a to wymusiło na twórcach scenariusza i dialogów przeprowadzenie dogłębnego researchu, szczegółowej dokumentacji i konsultacji z osobami obracającymi się w tym środowisku.

Sam bardzo lubię piłkę nożną, ale na początku pracy nad filmem dość stereotypowo i jednorodnie postrzegałem środowisko kibiców – mówił na jednym ze spotkań z widzami Olencki.

Dynamicznie poprowadzona narracja „Furiozy” skupia się wokół wyrazistych bohaterów: na łączących ich skomplikowanych zależnościach, bagażu emocjonalnym i moralnych rozterkach. Film mimo pandemii podbił polski box office, a potem znalazł się w pierwszej 10. najchętniej oglądanych filmów nieanglojęzycznych z Netfliksa na świecie.

Pracując nad tekstem zdał sobie sprawę, że wnikając głębiej w to środowisko, nie tylko ma szanse przedstawić świat współczesnej przestępczości zorganizowanej, ale też może pokazać, że kibice nie są środowiskiem jednorodnym i jak w każdej grupie społecznej, także wśród nich spotkać można jednostki skrajnie od siebie różne, o różnych motywacjach, wyrastające z odmiennych systemów wartości.

Dynamicznie poprowadzona narracja skupia się wokół wyrazistych głównych bohaterów: na łączących ich skomplikowanych zależnościach, bagażu emocjonalnym i moralnych rozterkach. Dzika (Weronika Książkiewicz), Golden (Mateusz Damięcki), Dawid (Mateusz Banasiuk) i jego brat Kaszub (Wojciech Zieliński) byli niegdyś paczką przyjaciół – rozdzieliło ich pewne dramatyczne wydarzenie, które sprawiło, że każdy z nich wybrał inną drogę w dorosłym życiu. Dzika została policjantką, Dawid lekarzem. Jedynie Golden i Kaszub wciąż należą do grupy stadionowych chuliganów i współtworzą lokalny półświatek.

Dzika – była dziewczyna Dawida – jako policjantka próbuje rozprawić się z trójmiejskimi gangsterami. Wykorzystuje do tego Dawida, zmuszając go, by dołączył do rosnącej w siłę grupy kibolskiej, którą zawiaduje jego brat. Chłopak trafia w sam środek wojny o wpływy i pieniądze, a świat, od którego przez lata uciekał, teraz wciąga go ze zdwojoną siłą.

Z jednej strony Olenckiemu udało się z rozmachem zrealizować osadzony w świecie współczesnych gangsterów dynamiczny film akcji, wypełniony brutalnymi zbiorowymi scenami walk z udziałem kaskaderów i statystów-naturszczyków. Z drugiej – świadomie oparł całą narrację na uniwersalnych tematach takich jak przyjaźń, miłość, honor, braterstwo, lojalność, uczciwość, zdrada, zazdrość. Dzięki temu jego „film o kibolach” jest jednocześnie uniwersalną epicką opowieścią o ludzkich namiętnościach i słabościach.

Bardzo chciałem stworzyć film, dla którego warto będzie odejść od ekranu komputera czy telewizora i wybrać się do kina – mówił po premierze „Furiozy” Olencki. Pomimo pandemicznych trudności (pierwotny termin premiery został przesunięty o kilkanaście miesięcy!), film zobaczyło w kinach blisko pół miliona widzów.

Paradoksalnie jednak to właśnie Netflix przyczynił się do międzynarodowego sukcesu filmu. Kiedy pół roku po kinowej premierze „Furiozę” udostępniono w streamingu, już w pierwszym tygodniu była najchętniej oglądanym filmem nieanglojęzycznym. W podsumowaniu roku 2022 znalazła się w pierwszej dziesiątce najchętniej oglądanych filmów nieanglojęzycznych z Netfliksa na świecie.

W tym samym czasie na zlecenie Canal+ powstał z filmu czteroodcinkowy serial – całość jest o kilkadziesiąt minut dłuższa niż film kinowy.

Ogromna popularność filmu otworzyła reżyserowi drzwi do kolejnych produkcji. I choć o swoich planach zawodowych Olencki zwykle opowiada niechętnie, już teraz wiadomo, że powstaną dwie kolejne części „Furiozy”. Obie w reżyserii i ze scenariuszami Olenckiego. Produkcją zajmą się Marcin Zarębski i Magdalena Szwedkowicz.