CZŁONKOWIE


Mariusz Palej na premierze filmu "Detektyw Bruno"/ mat. dystrybutora

Na dużym ekranie zadebiutował filmem „Za niebieskimi drzwiami”, za który otrzymał wiele nagród na zagranicznych festiwalach filmowych. Swoja pozycję zbudował tworząc filmy dla młodego widza. Z wykształcenia jest fotografem i operatorem po Szkole Filmowej w Łodzi. Jego najnowsza produkcja „Strange Angels” to serial według scenariusza Agnieszki Szpili.

 

 

filmpolski.pl

 

imdb.com


Mariusz Palej

Jego debiutancki film fabularny na podstawie bestsellerowej powieści Marcina Szczygielskiego „Za niebieskimi drzwiami” krytycy uznali za przełom w polskim kinie familijnym – film obejrzało w kinach ćwierć miliona widzów. Palej pokazał, że dobre kino dla dzieci wcale nie musi infantylne oraz że w Polsce, mimo ograniczeń budżetowych, da się tworzyć fantastyczne filmowe narracje w mrocznym, burtonowskim stylu.

Pierwszy film dla dzieci i z udziałem dzieci nakręciłem dawno, dawno temu na super 8mm wraz z drużyną zuchową, którą prowadziłem w Krakowie. Myśl o fabule kiełkowała we mnie od dłuższego czasu… – wspominał Mariusz Palej w rozmowie z Albertem Kicińskim.

Zanim zadebiutował w 2016 roku jako reżyser filmem „Za niebieskimi drzwiami”, przez wiele lat pracował na planach filmów dokumentalnych, spektakli telewizji, seriali i filmów fabularnych jako operator i autor zdjęć. Jego pełnometrażowym debiutem operatorskim był „Bezmiar sprawiedliwości” w reżyserii Wiesława Saniewskiego z 2007 roku. Później pracował wielokrotnie na planach pełnometrażowych fabuł m.in. z Olafem Lubaszenko („Złoty środek”) i Tomaszem Lewkowiczem („Huśtawka”). Jednocześnie zdobywał doświadczenie jako reżyser wideoklipów, reklam i seriali telewizyjnych – m.in. „Pogoda na piątek”, „Przeznaczenie”, „Unia serc” czy „Cud narodzin”.

Pochodzący z Krakowa reżyser nie ukrywa, że kinem był zafascynowany odkąd pamięta. Wśród swoich ulubionych filmów wymienia „Marzycieli” i „Rzymską opowieść” Bertolucciego oraz „Interstellar” i „Incepcję” Nolana. O tym ostatnim filmie napisał zresztą pracę magisterską w Szkole Filmowej. Uwielbia także filmy Wojciecha Jerzego Hasa. „Rękopis znaleziony w Saragossie” czy „Sanatorium pod klepsydrą” są dla niego dowodem na to, że można stworzyć zachwycające, oniryczne kino fantasy, nie dysponując w ogóle komputerowymi efektami specjalnymi.

Mariusz Palej na planie filmu “Za niebieskimi drzwiami”

Po książkę Mariusza Szczygielskiego „Za niebieskimi drzwiami” Mariusz Palej sięgnął w wyniku rozmów z producentem Maciejem Sowińskim i… od razu poczuł, że bardzo chce przenieść na ekran tę niezwykłą, wielowymiarową opowieść.

Od samego początku wiedział, że nie zamierza zrobić jedynie łatwego w odbiorze, wypełnionego efektami specjalnymi filmu przygodowego. Zależało mu na tym, by zachować wielowymiarowość narracji Szczygielskiego, głębię i mądrość płynącą z perypetii głównego bohatera – 11-letniego Łukasza (w tej roli świetny Dominik Kowalczyk). Chłopiec nie może doczekać się wyjazdu z mamą na wakacje. Niestety dochodzi do wypadku i Łukasz trafia pod opiekę ciotki Agaty, która prowadzi tajemniczy, bardzo złowieszczo wyglądający pensjonat na nadmorskim klifie. Łukasz zajmuje dawny pokój swojej mamy – to właśnie tam są stare niebieskie drzwi, przez które chłopiec będzie przechodził do tajemniczego srebrnego świata. Oprócz baśniowo-fantastycznej strony, najłatwiejszej do przytoczenia w krótkim opisie, historia ta w dość przewrotny sposób (bo wyjaśniający się dopiero w finale filmu) porusza temat samotności, śpiączki oraz straty. 

Za niebieskimi drzwiami | reż. Mariusz Palej

Filmowa adaptacja książki Szczygielskiego swoją tajemniczą, mroczną, a jednocześnie przyciągającą atmosferę zawdzięcza przede wszystkim dopracowanej w najdrobniejszych szczegółach warstwie wizualnej – Palej jako wykształcony operator świetnie zdaje sobie sprawę, ile mocy mają w sobie precyzyjnie wymyślone i dopracowane kadry. Budując świat, do którego główny bohater trafia po przekroczeniu niebieskich drzwi, reżyser razem z autorem zdjęć Witoldem Płóciennikiem (studiowali razem w Łodzi na jednym roku) inspirowali się m.in. „Sanatorium pod Klepsydrą” Hasa i „Stalkerem” Tarkowskiego. Magia, którą daje się wyczuć od pierwszego momentu, kiedy na ekranie pojawia się postać ciotki Łukasza (świetna, zapadająca w pamięć kreacja Ewy Błaszczyk) rodzi się nie tylko za sprawą efektów specjalnych, ale także (a może przede wszystkim) dzięki dopracowanej scenografii (autorką jest Katarzyna Sobańska, scenografka „Idy”) oraz oczywiście muzyce (Michał Szablowski).

Za niebieskimi drzwiami | reż. Mariusz Palej

– W naszym kraju kultura dla dzieci i młodzieży jest traktowana po macoszemu. Nie daje prestiżu. Mówimy, że dzieci są naszą największą wartością, ale dla mnie to są często tylko deklaracje. Film dla dorosłych przy 250 tysiącach widzów miałby całą kolorową prasę. My bezskutecznie próbowaliśmy się do takiej prasy przebić – mówił reżyser przy okazji premiery debiutanckiego filmu.

Palej takie podejście z sukcesem przełamuje – młodych widzów traktuje poważnie i tworzy filmy, które z przyjemnością oglądają także dorośli. Od czasu premiery „Za niebieskimi drzwiami” reżyser stał się ambasadorem kina dla młodych widzów – jest stałym bywalcem i jurorem festiwali filmów dla dzieci i młodzieży w Polsce i za granicą. Spotyka się z widzami przy okazji pokazów swoich filmów, rozmawia, uważnie słucha. Wie, że młodzież docenia i nagradza dobrze zrealizowane kino, takie, które nie lukruje rzeczywistości, nie boi się „trudnych” tematów.

Marzyłbym, aby w ramach polskich produkcji dla dzieci i młodzieży powstawały takie filmy jak słowacka „Cicha przystań” czy islandzkie „Serce z kamienia” – mówił. (Oba filmy zostały nagrodzone przez nastolatków na warszawskim festiwalu „Kino w trampkach” w 2017 roku).

Za niebieskimi drzwiami | reż. Mariusz Palej

Po premierze „Za niebieskimi drzwiami” największe wrażenie zrobiły na reżyserze spotkania i rozmowy z widzami w szkołach integracyjnych – utwierdziły go one w przekonaniu, że w filmach dla młodej widowni nie można unikać tematów takich jak samotność, choroba, niepełnosprawność czy śmierć. Powraca więc do nich w kolejnej pełnometrażowej adaptacji książki Szczygielskiego „Czarny Młyn” (autorkami scenariusza są Magdalena Nieć i Katarzyna Gacek, z którymi Palej pracował już przy okazji debiutu) odważnie łącząc wątki baśniowo-fantastyczne z tematyką społeczną.

Czarny młyn | reż. Mariusz Palej

Oto grupka znudzonych dzieciaków odkrywa, że równolegle z ich szarą rzeczywistością funkcjonuje inny, mroczny świat, którym rządzą tajemnicze nadprzyrodzone siły. Iwo i jego przyjaciele żyją w niewielkim miasteczku, w którym nic się nie dzieje. Jedynym miejscem owianym złowrogą tajemnicą jest górujący nad okolicą stary młyn, w którym wiele lat temu w wypadku zginął ojciec Iwa. Wychowywany tylko przez mamę chłopiec ma młodszą niepełnosprawną siostrę Melę, której nie znosi. W wakacje będzie musiał się nią zajmować, żeby odciążyć mamę. W wyniku niespodziewanych wydarzeń Iwo odkryje, że Mela ma niezwykłą moc, która pomoże ocalić mieszkańców miasteczka.

Od trudnych tematów Palej nie ucieka także w swojej trzeciej pełnometrażowej fabule „Detektyw Bruno”. Magdalena Nieć – współscenarzystka dwóch poprzednich filmów Paleja i aktorka – zadebiutowała tu jako współreżyserka. Śmierć rodziców głównego bohatera potraktowana została tu dość dosłownie – tematu nie przykrywa tym razem konwencja fantastyczna czy SF (jak w „Czarnym Młynie”). Twórcy sięgają do konwencji komediowo-przygodowej.

Czarny młyn | reż. Mariusz Palej

Główny bohater Oskar (ujmujący Iwo Rajski) mieszka w rodzinie zastępczej, jego rodzice zginęli w wypadku. Bystry chłopiec uwielbia rozwiązywać zagadki – ma też swojego idola: detektywa Bruno (Piotr Głowacki), głównego bohatera popularnej telewizyjnej serii. Narracja prowadzona jest w filmie dwutorowo – poznajemy perspektywę zapatrzonego w idola, tęskniącego za rodzicami ośmiolatka i zblazowanego celebryty, który w rzeczywistości nie znosi dzieci, ale musi zadbać o swój nadwyrężony wizerunek medialny i karierę. Sfrustrowany aktor nie przypuszcza, jak wiele w jego życiu zmieni znajomość z energicznym ośmiolatkiem. Palej ponownie pozostaje wierny swojemu założeniu, że dzieci należy traktować poważnie i że warto im zaufać, bo bywają odważniejsze i mądrzejsze od dorosłych. Na Festiwalu Polskich Filmów Fabularnych w Gdyni film nagrodzono „Złotymi Lwiątkami”.

Detektyw Bruno | reż. Mariusz Palej

W 2022 roku reżyser pracował na planie serialu produkowanego przez Canal+ „Strange Angels” („Czarne stokrotki”) według scenariusza Agnieszki Szpili. To historia, w której zjawiska nadprzyrodzone i motywy historyczne współtworzą wielopiętrową zagadkę. Główna bohaterka, geolożka Lena, wraca do rodzinnego Wałbrzycha. Chce spotkać się z córką, z którą od lat nie ma kontaktu. Dowiaduje się, że dziewczyna uprowadziła kilkoro dzieci i zniknęła. Jak zawsze w filmach Paleja, także w przypadku tego serialu znaczącą rolę odegra strona wizualna: plastyczne kadry, scenografia, charakteryzacja oraz unikalne lokacje. Zdjęcia były realizowane w Gdyni, Warszawie, Wałbrzychu i Nowej Rudzie, w miejscach sprawiających wrażenie, jakby na wiele lat zastygły w czasie.  Premiera jest zaplanowana na 2023 rok.

— Katarzyna Gliwińska
Filmografia

2022 Detektyw Bruno (film fabularny)

2020 Czarny Młyn (film fabularny)

2018-2022 Komisarz Alex (serial fabularny)

2018-2019 Ślad (serial fabularny)

2016 Za niebieskimi drzwiami (film fabularny)

2014 80 lat ZUS 1934-2014 (dokument)

2014 Porody. Cud narodzin (serial dokumentalny)

2011 Unia serc (serial fabularny)

2008-2009 Przeznaczenie (serial fabularny)

2006-2007 Pogoda na piątek (serial fabularny)

1994 Głosy w ciemności (etiuda szkolna)

1993 Kazimierz (etiuda szkolna)

1992 Katarzy (etiuda szkolna)

Nagrody

2022 Detektyw Bruno

Festiwal Polskich Filmów Fabularnych w Gdyni – Złote Lwiątka im. Janusza Korczaka w konkursie „Gdynia Dzieciom”

2020 Czarny Młyn

Międzynarodowy Festiwal Filmów dla Dzieci w San Diego – Nagroda dla filmu fantasy; Nagroda za reżyserię filmu pełnometrażowego

Sixteen International Film Festivals w Jaipurze – II miejsce w kategorii filmów fabularnych

Międzynarodowy Festiwal Filmów Młodego Widza „Ale Kino!” – Nagroda Jury Dziecięcego „Marcinek”

Międzynarodowy Festiwal Filmów dla Dzieci „Schlingel” w Chemnitz – Nagroda Jury Młodzieżowego

2016 Za niebieskimi drzwiami

Międzynarodowy Festiwal Filmów Fantastycznych w Torremolinos – Grand Prix

Toronto Beaches Film Festival – Nagroda dla najlepszego filmu dla dzieci

Międzynarodowy Festiwal Filmów dla Dzieci w Panamie – Nagroda dla najlepszego międzynarodowego filmu fabularnego

Queen Palm International Film Festival w Palm Springs – Złota Nagroda w kategorii: Best Festure Film – Family/Inspirational/Faith w sierpniowej edycji festiwalu

Family Film Festival w Orem – Nagroda dla najlepszego filmu fantastyczno-naukowego/fantasy

Międzynarodowy Audiowizualny Festiwal dla Dzieci i Młodzieży w Meridzie – Nagroda dla filmu

Międzynarodowy Festiwal Filmowy „Mołodist” w Kijowie – Specjalny dyplom Jury konkursu „Teen Screen”

Satisfied Eye International Film Festival w Epsom – Nagroda dla najlepszego pełnometrażowego filmu nieanglojęzycznego

Irvne Film Festival w Costa Mesa – Wyróżnienie honorowe dla filmu fabularnego

The Royal Starr Film Festival w Michigan – Nagroda dla najlepszego zagranicznego pełnometrażowego filmu fabularnego

Flash Film Festival w Berlinie – Nagroda dla najlepszej pełnometrażowej fabuły w czerwcowej edycji festiwalu

Międzynarodowy Festiwal Filmów Młodego Widza „Ale Kino!” – Nagroda publiczności „Wędrujące Koziołeczki”; Nagroda „Ale debiut!”

Festiwal Filmów dla Dzieci i Młodzieży „KinoJazda” w Nowym Sączu – Nagroda główna

„Złote Kadry” dla najlepszego filmu pełnometrażowego

Międzynarodowy Festiwal Kina Niezależnego „Off Camera” w Krakowie – Wyróżnienie Krajowej Izby Producentów Audiowizualnych

Festiwal Filmu Polskiego w Ameryce (Chicago) – Nagroda „Society Humanitarian Award”

Międzynarodowy Festiwal Filmów dla Dzieci „Schlingel” w Chemnitz – Nagroda publiczności; Wyróżnienie dla filmu młodzieżowego

Międzynarodowy Festiwal Filmów dla Najmłodszych „W chmurach” w Lublinie – Nagroda Sieci Kin Studyjnych i Lokalnych